Pazartesi günü Nijeryalı milletvekilleri, Afrika’nın en zengin adamı Aliko Dangote’nin petrol rafinerisi ile düzenleyici kurum arasındaki anlaşmazlıkları çözmek amacıyla ülkeye kirli yakıt ithal edildiğine dair haberlere ilişkin bir soruşturma başlattı.
Başkan Ikenga Ugochinyere, soruşturmayı yürüten yasama komitesinin ““Lisansların düzensiz verilmesi ve uluslararası standartlara sahip laboratuvarların iddia edilen eksikliği” Abuja’daki kirli ürünlerle ilişkilendirildi.
Dangote Industries Limited Başkanı/CEO’su Aliko Dangote, eylemlerini şu sözlerle savundu: “Neye bulaşacağımızı bilseydim, hiç başlamazdım bile… ve bu yüzden en başından itibaren 31 projeyi aynı anda başlattık… ama denizin ortasındayız, yüzmeyi bırakırsak batarız, ne kadar yorgun olursanız olun tek seçeneğiniz yüzmeye devam etmek.”
Komite, Nijerya petrol sektöründeki taraflara, düzenleyici kurumun son haftalarda Dangote’nin piyasayı tekeline almaya çalıştığı ve rafinerisinin ürünlerinin kalitesinin düşük olduğu yönündeki iddialarıyla artan gerginliği azaltmaları çağrısında bulundu.
Dangote, petrol sektöründeki mafyanın, uyuşturucu sektöründeki mafyadan daha tehlikeli olduğunu iddia etti.
Uyuşturucu ticaretindeki rakipleriniz hakkında bir miktar bilginiz olabileceğini, ancak petrol mafyasının hem içeride hem dışarıda gizlilik içinde faaliyet gösterdiğini vurguladı.
Hatta operasyonlarında kendilerine yardımcı olan içeriden kişilerin bile olabileceğinden emin olduğunu dile getirdi.
Dangote, Nijerya’nın 1972’den bu yana yakıt kuyruklarıyla boğuşmasından da yakınarak, bunun ulusal bir utanç olduğunu söyledi.
Afrika’nın en büyük rafinerisi Lagos’ta bulunuyor ve günlük kapasitesi 650 bin varil.
Yetkililer tarafından oyunun kurallarını değiştirecek bir gelişme olarak nitelendirilmesine rağmen, 19 milyar dolarlık tesis, bir yıl önce açıldığından bu yana yavaş bir başlangıç yaptı.
Yerel olarak ham petrol temin etmede yaşanan zorluklar nedeniyle rafineri, diğer ülkelerden ithalata güvenmek zorunda kaldı. Bu durum, Nijerya’nın petrol hırsızlığı ve yolsuzlukla mücadelesini gözler önüne seriyor.
Rafinerinin üst düzey yöneticisi ayrıca Nijerya’daki uluslararası petrol şirketlerinin rafinerinin iflasına yol açmak için plan yaptıklarını ileri sürdü.
Dangote Industries’in başkan yardımcısı Devakumar Edwin, şirketlerin ya bilerek fahiş prim talep ettiğini ya da ham petrolün bulunmadığını söylediğini iddia etti.
Düzenleyici kurumun Genel Müdürü Faruk Ahmed, Dangote’nin petrol ürünlerinin ithalatını askıya alma veya durdurma talebine ilişkin endişelerini dile getirerek, potansiyel pazar tekeli iddiasında bulundu.
Ancak Dangote bu iddiaları yalanladı ve ürünlerinin test edildiği fabrikanın milletvekilleri tarafından denetlenmesini memnuniyetle karşıladı.
Ayrıca rafineri için Nijerya hükümetinden herhangi bir teşvik almadıklarını açıklayan Özmen, çelik sektörüne yatırım yapma planlarının iptal edildiğini duyurdu.
Şirketleri farklı pazarlara hakim olan Dangote ile Nijeryalı yetkililer arasındaki anlaşmazlığın kaynağı henüz belirsizliğini koruyor.
Bu çatışma, geçen yıl yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından Devlet Başkanı Bola Tinubu’nun, Dangote’nin yakın müttefiki olan Muhammadu Buhari’nin yerine geçmesiyle ortaya çıktı.
Analistler, bu tür anlaşmazlıkların yabancı yatırımları caydırabileceği ve Nijerya ekonomisini istikrarsızlaştırabileceği konusunda uyarıyor.
Nijeryalı ekonomist Bismarck Rewane, rafineriden çıkan düşük kaliteli ürünlere ilişkin iddiaları eleştirerek, bunların hiçbir kanıt veya tüketici şikayeti olmadan asılsız olduğunu, altta yatan daha derin sorunlara işaret ettiğini söyledi.
