Vivianne Petit Frere, 2019'da memleketi Haiti'den Brezilya'ya kaçıp daha sonra Panama ormanlarından Meksika'ya yürüyüp bir restoran açtığında, her zaman eninde sonunda evine döneceğine inanmıştı. Şimdiye kadar.
Haiti'yi saran çete şiddeti nedeniyle Karayip ülkesini terk edenlerin çoğu, havaalanları kapalı olduğundan ve deniz yoluyla Amerika Birleşik Devletleri'ne geçmenin çok riskli olduğundan ayrılamayan dehşete düşmüş aile üyelerini aradıklarında kendilerini çaresiz hissediyorlar.
“Daha önce her şeyin yolunda olduğunu söyleyebilirdiniz. İşlerin yolunda olmadığını biliyordum ama inancım vardı, bir gün değişeceğini umuyordum. İnancımızı kaybettik. Çeteler yüzünden ileriye giden bir yol yok,” dedi 36 yaşındaki Petit Frere, kendisi de Haiti'den kaçan kocasıyla birlikte Tijuana şehir merkezinde işlettiği restoranın bir masasında.
Artan huzursuzluk, Haiti'den Brezilya, Şili, Meksika ve ABD'ye giden milyonlarca insan arasında da yankı buldu. Eve dönme umutları zayıflarken, uzun süredir siyasi çalkantılar, yaygın yoksulluk ve doğal afetlerle boğuşan ülkedeki kargaşaya ABD'nin nasıl tepki vereceğine ilişkin kararlar bekleniyor.
2010'daki yıkıcı deprem birçok Haitiliyi Brezilya ve Şili'ye gönderdi. Brezilya ekonomisi 2016'da dibe vurduğunda Haitililer, Panama'nın Darien Geçidi'nden Amerika Birleşik Devletleri'ne tehlikeli bir yolculuk yapan, Tijuana'dan San Diego'ya sınırı geçen ve kendilerinden önce gelen diğer insanlarla birlikte, çoğunlukla Miami, New York'a yerleşen ilk milletlerden biriydi. York ve Boston.
Port-au-Prince'teki çocukluk mahallesi Pazartesi günü 13:00'teki saldırılarda yerle bir edilen savunuculuk grubunun genel müdürü Guerline Jozef, Haiti Köprü İttifakının ABD ve Kanada'daki göçmenlerle temasa geçtiğini ve birçoğunun ailelerinin çete savaşında mahsur kaldığını tespit ettiğini söyledi. en az 12 ölü. Kuzeni geçen yıl çeteler tarafından öldürüldü.
“Bu, haberlerde okuduğumuz bir şey değil. Bu benim ailemin başına gelen bir şey ve diasporadaki insanların çoğunluğunun gerçeği bu. Kuzenimin, annemin, kız kardeşimin ve babamın gerçeklerini duymaya başlıyorsunuz ve bu çok kişisel bir hal alıyor” dedi Jozef.
ABD, Haitili göçmenlerin en çok gittiği yer ve Başkan Joe Biden'ın göçe yönelik havuç ve sopa yaklaşımı (yeni ve genişletilmiş yasal yolları teşvik ederken yasadışı geçişleri caydırıyor), eşi benzeri görülmemiş “şartlı tahliye” kullanmasına yönelik eleştirilere rağmen, Haitililerde büyük ölçüde amaçlandığı gibi işe yaradı. İnsani gerekçelerle giriş izni verme yetkisi. 151.000'den fazla Haitili, Şubat ayına kadar bir mali sponsorla çevrimiçi başvuru yaptıktan sonra ABD havaalanına ulaştı; bu seçenek Kübalılar, Nikaragualılar ve Venezüellalılar için de mevcut.
Haitililerin Meksika'dan yasadışı kara geçişleri, daha fazla kişinin iki yıllık çalışma izniyle şartlı tahliyeye girmesiyle azaldı. Haitililer, Aralık ayında rekor düzeydeki 250.000 Sınır Devriyesi tutuklamasının %1'inden azını oluşturdu.
Uçuş verilerini takip eden bir savunuculuk grubu olan Witness at the Border'a göre, yasadışı geçişlerdeki düşüş, Haiti'ye sınırdışı uçuşlarının geçen yıl yaklaşık ayda bir kez azalmasına yol açtı. Bu, 2021 yılında Teksas'ın küçük sınır kasabası Del Rio'da çoğunluğu Haitili 16.000 göçmenin oluşturduğu kampın hemen ardından gerçekleşen günlük uçuşlardan düşüyor.
Yönetim ayrıca, doğal afet veya sivil kargaşanın yarattığı koşulların güvensiz olduğu düşünülürse halihazırda ABD'de bulunan kişilerin kalmasına izin veren bir yasa kapsamında yaklaşık 150.000 Haitili için Geçici Koruma Statüsünü yeniledi ve genişletti. İç Güvenlik Bakanı Alejandro Mayorkas'ın, bu yıl sona ermeden Geçici Koruma Statüsünün yenilenip yenilenmeyeceğine karar vermesi gerekiyor.
Geçtiğimiz hafta Sahil Güvenlik, 65 mülteciyi Bahamalar yakınlarında durdurduktan sonra Haiti'ye geri gönderdi; bu, denizde durdurulan göçmenlerin geri gönderilmesine yönelik mevcut politikanın devam edeceğinin sinyalini verdi.
Tijuana, 2016 yılında dönemin Başkanı Barack Obama'nın şartlı tahliye iznini beklemek için gelen binlerce Haitilinin durağıydı. Birçoğu, araba yıkamada, restoranlarda ve Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edilecek ürünler üreten fabrikalarda çalışırken, adı “Küçük Haiti” olarak adlandırılan zorlu bir mahallede vakit geçirdi.
O tarihten bu yana Haitililer şehrin dört bir yanına yayıldılar ve Haitililerin sığınma talebinde bulunan en büyük milletlerden biri olduğu ve çocuklarının da doğuştan Meksika vatandaşı olduğu Meksika'da yasal statü elde ettiler.
Petit Frere, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşamayı planlıyordu ancak kocasıyla Tijuana'daki ikinci haftasında tanıştı. Çiftin Meksika'da bir oğlu vardı ve üçü de Meksika vatandaşıydı.
İki aşçı siyah fasulyeli polenta ve muzlu kızarmış balık içeren bir menüden çalışırken Petit Frere kıkırdayarak “Amerikan rüyamla geldim ama Tijuana beni ele geçirdi” dedi. İki blok ötedeki Evanjelik Hıristiyan kilisesi, Haiti kültürünün şehre nasıl nüfuz ettiğinin bir işareti olarak Creole'de Pazar ayinleri sunuyor.
Pek çok Haitili, geçen yıl tanıtılan CBP One çevrimiçi randevu uygulamasından randevu aldıktan sonra Meksika sınır şehirlerinde yalnızca kısa bir süre, belki de sınır kapısı yakınındaki otellerde bir veya iki gece kalıyor. Uygulama tüm uluslara açıktır, ancak konum yazılımına başvurmak için Mexico City'de veya kuzeyde bir yerde bulunmanız gerekir.
CBP One, yaklaşık 400'ü Tijuana sınır kapısında olmak üzere, iki hafta ilerideki bir tarihle günde 1.450 başvuru ödüllendiriyor. Geçenlerde bir akşam, saat 20.00'de randevusu olan yaklaşık 100 göçmenin büyük çoğunluğu Haitiliydi. Büyük bir meydanda beklediler; bazıları beyzbol şapkaları ve New York Yankees, Los Angeles Dodgers ve Denver Broncos logolu tişörtü giymişlerdi.
26 yaşındaki Jackson Cisrode, seyahat masraflarını karşılayamadığı için Haiti'deki ailesinin yanına bıraktığı 4 yaşındaki oğluyla az önce konuşmuştu. Geçen yıl Haiti'den Nikaragua'ya, o zamandan bu yana askıya alınan charter uçuşlarından birinde uçtu, Panama ormanlarından kaçındı ve Meksika'ya doğru yolunu sık sık yürüyerek geçti.
Cisrode, Amerika Birleşik Devletleri'nde oğlunu getirmeye yetecek kadar para kazanmayı umduğunu söyledi. Meksikalı bir göçmen ajanı otoparktan çıkıp “Herkes hazır mı?” diye bağırdığında sıraya girdi.
Yetkililer onları Amerika Birleşik Devletleri'ne gönderilmeleri için güvenli bir alana yönlendirirken, omuzlarında sırt çantaları olan valizleri taşırken ve randevu kağıtlarını gösterirken gülümsediler.