Ruanda, çoğunluğu etnik Tutsiler olmak üzere tahminen 800.000 kişinin ölümüne yol açan soykırımın 30. yılını anmaya hazırlanırken, bir geçiş adaleti uzmanı Nisan-Haziran 1994 arasındaki dönemi ülke için karanlık bir dönem olarak tanımladı.
Kenya İnsan Hakları Komisyonu geçiş dönemi adaleti konusunda kıdemli program danışmanı Martin Mavenjina, soykırımı hatırlamanın önemini vurguladı.
Bunun sadece bir anma anı olmadığını, mağdurlar ve hayatta kalanlar için bir düşünme, iyileşme ve geleceğe bakma fırsatı olduğunu söyledi.
Mavenjina, “Bu, böyle bir olayın bu kıtanın hiçbir yerinde veya hatta dünyanın başka herhangi bir yerinde bir daha asla gerçekleşmeyeceği konusunda dünyaya güvence veriyor.” dedi.
Soykırımın sona ermesinden bu yana Ruanda büyük ölçüde kendisiyle barışık kaldı.
Başkan Paul Kagame'nin liderliğini öven Mavenjina, onun soykırım sonrası Hutu ve Tutsi toplulukları arasında uzlaşmayı teşvik etmedeki başarısını övdü.
“Ruanda'nın yaşadıklarını yaşayan dünya çapında hiçbir ülkenin, savaşan iki kabileyi ve topluluğu bir arada uyum içinde yaşamasını sağlamak kolay değil.”
Ancak birçok insan hakları aktivisti ve Ruandalı muhalefet lideri, Kagame'yi muhaliflerine baskı yapmak, muhalefeti susturmak ve muhaliflerini öldürüp hapse atmaya kadar gitmekle suçladı.
Kagame yönetiminin destekçileri onu alkışlıyor ve onun iktidardaki sıkı kontrolü olmazsa Ruanda'nın başka bir soykırımı ateşleyebilecek kaosa geri dönebileceğini söylüyor.
Mavenjina, “Barışı korumak için birkaç Ruandalıyı bastırmanız gerektiği fikrine kesinlikle katılmıyorum” diyerek Kagame'nin iktidar üzerindeki hakimiyetini gevşetmesi ve daha fazla özgürlüğe izin vermesi gerektiğini öne sürdü.
Soykırım, etnik bir Hutu olan Başkan Juvenal Habyarimana'nın öldürülmesinin ardından başladı; bu eylemin sorumlusu o zamanki Kagame'nin komutasındaki Ruanda Yurtsever Cephesi (RPF) isyancılarıydı ancak onlar bunu inkar ediyor.