İngiliz hükümetinin, gençlerin sigara içmesini engellemeyi amaçlayan dönüm noktası niteliğindeki sigara yasağı planı, Başbakan Rishi Sunak'ın Muhafazakar Partisi'nin güçlü muhalefetine rağmen Salı günü Parlamento'daki ilk engelini kaldırdı.
Sunak'ın geçen yıl açıkladığı önemli politikalardan biri olan yasa tasarısı, 1 Ocak 2009'dan sonra doğan herkese tütün ürünleri satılmasını yasa dışı hale getirecek. Yasa tasarısı kabul edildiği takdirde İngiltere'ye dünyadaki en sert sigara karşıtı önlemlerden bazılarını verecek. Yetkililer bunun modern Britanya'nın “sigarasız ilk neslini” yaratacağını söylüyor.
Tütün ve Elektronik Sigara Yasası uyarınca, bu yıl 15 yaşını dolduran veya daha küçük çocuklara hiçbir zaman yasal olarak tütün satılmayacak. Yetkililer 2027'yi hedefliyor, uygulamaya konulduktan sonra İngiltere'de insanların sigara satın alabileceği yasal satış yaşı, tüm nüfus için yasa dışı hale gelene kadar her yıl bir yıl artırılacak.
Tasarıda ayrıca, çocukların nikotin bağımlısı olmasını önlemek için ucuz tek kullanımlık elektronik sigaraların satışının yasaklanması ve tatlarının kısıtlanması gibi gençlerin elektronik sigara kullanımına karşı önlemler de yer alıyor.
Şu anda Birleşik Krallık'ta herhangi birinin 18 yaşın altındaki kişilere sigara veya tütün ürünleri ve elektronik sigara satması yasa dışıdır.
Milletvekilleri, öğleden sonraki tartışmanın ardından Salı günü geç saatlerde tasarının ikinci kez okunması yönünde 383'e 67 oy kullandı. Tasarı sağlık uzmanları tarafından geniş çapta övülse ve muhalefetteki İşçi Partisi'nin desteğini alsa da Sunak, önerileri “muhafazakar olmayan” olmakla eleştiren partisinin daha özgürlükçü görüşlü üyelerinin isyanıyla karşı karşıya kaldı.
Muhafazakar milletvekillerine özgür oy hakkı tanındı, bu da onların resmi parti çizgisini takip etmek yerine kişisel vicdanlarıyla oy kullanabilecekleri anlamına geliyordu.
Sigara içenlerin hakları konusunda lobi faaliyeti yürüten FOREST grubu gibi muhalifler, bu hamlenin karaborsa yaratma riskini taşıdığını ve “gelecek nesil yetişkinlere çocuk muamelesi yapacağını” söyledi. Sunak'ın seleflerinden Boris Johnson ve Liz Truss'un da aralarında bulunduğu Muhafazakar Parti içindeki önde gelen sesler, planların insanların kişisel özgürlüklerini kısıtlayarak muhafazakar değerlere aykırı olduğunu söyledi.
Truss, Salı günkü tartışma sırasında Parlamento'ya verdiği demeçte, tasarının “gelecekte yetişkinleri kendilerinden korumaya yönelik erdem sinyali veren bir yasa parçası” olduğunu söyledi.
Aralarında Kabine bakanı olan ticaret bakanı Kemi Badenoch'un da bulunduğu diğer yüksek profilli Muhafazakarlar da tasarıya karşı çıktı.
Planların, eski Başbakan Jacinda Ardern yönetimindeki Yeni Zelanda'nın önerdiği benzer politikalardan ilham aldığına inanılıyordu, ancak ülkenin yeni koalisyon hükümeti tasarıyı bu yılın başlarında yürürlükten kaldırdı.
Hükümet, sigara içmenin suç sayılmayacağını ve aşamalı değişikliklerin şu anda yasal olarak sigara satın alabilen herkesin gelecekte bunu yapmasının engellenmeyeceği anlamına geldiğini söyledi.
Birleşik Krallık'ta sigara içenlerin sayısı 1970'lerden bu yana üçte iki oranında azaldı, ancak resmi rakamlara göre ülkede yaklaşık 6,4 milyon insan, yani nüfusun yaklaşık %13'ü hala sigara içiyor.
Yetkililer, sigara içmenin Birleşik Krallık'ta yılda yaklaşık 80.000 ölüme neden olduğunu ve önlenebilir ölüm, sakatlık ve sağlık sorunlarının bir numaralı nedeni olmaya devam ettiğini söylüyor.