Altı cumhurbaşkanı adayı, geçen ay Cumhurbaşkanı İbrahim Raisi ve yedi kişinin daha hayatını kaybetmesinin ardından 28 Haziran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde, pazartesi günü devlet televizyonunda dört saatlik canlı bir tartışmada İran’ın ekonomik sorunlarını ele aldı.
Bu, bir zamanlar 85 yaşındaki din adamının olası halefi olarak ortaya atılan, dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in sert görüşlü destekçisi Raisi’nin yerine başkasını getirmek için başlatılan kısaltılmış kampanya kapsamında, oylamadan önceki 10 günde yapılması planlanan beş tartışmadan ilkiydi.
Adaylar, ABD ve diğer Batılı ülkelerin yaptırımları altında zor durumda olan İran’ın ekonomisine yönelik önerilerini ve planlarını tartışacaklardı.
Hepsi yaptırımları kaldırmaya ve reformlar getirmeye çalışacaklarına söz verdiler ancak hiçbiri ayrıntı vermedi. Adaylar ayrıca enflasyon, bütçe açığı, İran’ın konut sorunu ve yolsuzlukla mücadele yollarını da tartıştılar.
28 Haziran seçimleri, Tahran’ın hızla ilerleyen nükleer programı, Ukrayna’ya karşı savaşta Rusya’yı silahlandırması ve muhaliflere yönelik geniş çaplı baskıları nedeniyle İran ile Batı arasında gerginliğin arttığı bir dönemde gerçekleşiyor.
Öte yandan İran’ın Ortadoğu genelinde milis güçlerine verdiği destek, İran destekli Yemenli Husi isyancıların Gazze Şeridi’ndeki İsrail-Hamas savaşı nedeniyle Kızıldeniz’deki gemilere saldırmasıyla giderek daha fazla ilgi odağı haline geliyor.
Adaylardan beşi sertlik yanlısı kişilerden oluşurken, altıncı aday olan 69 yaşındaki kalp cerrahı milletvekili Masoud Pezeshkian, bazı reform yanlılarının desteğini alıyor.
En belirgin aday, ülkenin yarı askeri Devrim Muhafızları ile yakın bağları olan eski Tahran belediye başkanı 62 yaşındaki Mohammad Bagher Qalibaf olmaya devam ediyor. Ancak, birçok kişi Qalibaf’ın eski bir Muhafız generali olarak 1999’da İranlı üniversite öğrencilerine yönelik şiddetli bir baskının parçası olduğunu hatırlıyor. Ayrıca, ülkenin polis şefi olarak görev yaptığı 2003 yılında öğrencilere karşı gerçek silah ateşinin kullanılmasını emrettiği bildirildi.
Cumhurbaşkanlığı için yarışanlar arasında İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 53 yaşındaki Emir Hüseyin Gazizade Haşimi ve Tahran Belediye Başkanı, 58 yaşındaki Ali Rıza Zakani de yer alıyor. Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi üyesi, 58 yaşındaki Said Celili ve nispeten ılımlı eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani döneminde içişleri bakanı olan din adamı, 64 yaşındaki Mustafa Pourmuhammedi de yarışta.
Kalibaf, yoksulları destekleyecek, ekonomiyi daha iyi yönetecek ve diplomatik yollarla yaptırımların kaldırılması için çaba gösterecek “güçlü” bir başkan olacağına söz verdi.