Rusya Devlet Başkanlığı, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, geçen yıl hakkında tutuklama emri çıkarılan Uluslararası Ceza Mahkemesi üyesi Moğolistan’a yapacağı ziyaret konusunda “endişelenmediğini” söylüyor.
3 Eylül’de gerçekleştirilmesi planlanan ziyaret, Putin’in Ukrayna’daki savaş suçları şüphesiyle Mart 2023’te tutuklama emri çıkarılmasından bu yana bir ICC üyesi ülkeye yapacağı ilk ziyaret olacak.
Mahkemenin kurucu antlaşması olan Roma Statüsü uyarınca, ICC üyeleri, mahkeme tarafından hakkında tutuklama emri çıkarılan şüphelileri, mahkeme topraklarına ayak bastıkları takdirde tutuklamakla yükümlüdür.
Ancak mahkemenin herhangi bir yaptırım mekanizması yok. Ünlü bir davada, o zamanki Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, mahkemenin bir üyesi olan Güney Afrika’yı ziyaret ettiğinde 2015’te tutuklanmamıştı ve bu durum hak savunucuları ve ülkenin ana muhalefet partisi tarafından öfkeli bir şekilde kınanmıştı.
Daha önce Rusya’nın ICC’nin yargı yetkisini tanımadığını vurgulayan Putin’in sözcüsü Dmitriy Peskov, cuma günü günlük konferans görüşmesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, Kremlin’in yaklaşan gezi konusunda “endişelenmediğini” söyledi: “Moğolistan’daki dostlarımızla harika bir diyaloğumuz var” dedi.
ICC sözcüsü Fadi El Abdallah, Cuma günü yaptığı açıklamada Moğolistan’ın “ICC Roma Statüsü’ne taraf bir devlet” olduğunu ve dolayısıyla mahkemeyle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunduğunu vurguladı.
Yetkili, “ICC, tutuklama emirleri de dahil olmak üzere kararlarını uygulamak için Devlet Taraflarına ve diğer ortaklarına güvenmektedir,” dedi ve ekledi: “İş birliği yapılmaması durumunda, ICC yargıçları bu yönde bir bulguya varabilir ve bunu Devlet Taraflar Meclisi’ne bildirebilir. Daha sonra Meclis uygun gördüğü her türlü önlemi almak zorundadır.” Açıklamadan bunun ne tür önlemler olacağı açık değildi.
“Savaş suçundan sorumlu olduğu iddia ediliyor”
Kremlin’in Perşembe günü (29 Ağustos) yaptığı açıklamaya göre Putin, Cumhurbaşkanı Ukhnaa Khurelsukh’un daveti üzerine “Khalkhin Gol Nehri’nde Japon militaristlerine karşı Sovyet ve Moğol silahlı kuvvetlerinin ortak zaferinin 85. yıldönümüne adanmış tören etkinliklerine katılmak üzere” Moğolistan’a gidecek. Açıklamada ayrıca Putin’in Khurelsukh ve diğer üst düzey Moğol yetkililerle görüşmelerde bulunacağı belirtildi.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, Putin’i, Moskova’nın son 2,5 yıldır yıkıcı bir savaş yürüttüğü Ukrayna’dan çocukların kaçırılmasından kişisel olarak sorumlu olmakla suçladı.
Bu, küresel mahkemenin BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinden birinin liderine karşı ilk kez bir emir çıkarmasıydı. ICC bir bildiride Putin’in “çocukların yasadışı sınır dışı edilmesi ve (çocukların) Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerinden Rusya Federasyonu’na yasadışı transfer edilmesi gibi savaş suçundan sorumlu olduğu iddia ediliyor.” dedi.
Mahkeme ayrıca Putin’in çocuk hakları elçisi Maria Lvova-Belova’yı da aynı suçlamalarla suçladı ve daha sonra eski Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Valery Gerasimov hakkında savaş suçları ve insanlık dışı eylemlerde bulunmak suçlamasıyla tutuklama emri çıkardı.
ABD veya İsrail gibi Rusya da mahkemenin bir üyesi değil. Yargı yetkisini tanımıyor ve şüphelileri teslim etmeyi reddediyor. Yetkililer, tutuklama emirlerini “geçersiz ve hükümsüz” olarak nitelendirdi.
Putin, tutuklama emri çıkarıldıktan sonra ICC üye ülkelerine seyahat etmedi. Geçtiğimiz yıl Güney Afrika’da BRICS gelişmekte olan ekonomiler bloğunun zirvesini atladı.