Güney Afrika Adalet Bakanı banka skandalındaki yolsuzluğu reddetti

Güney Afrika Adalet Bakanı, binlerce emeklinin tüm birikimlerini kaybetmesine yol açan ortak banka skandalıyla ilgili olarak kendisine yöneltilen yolsuzluk iddialarını Cuma günü yalanladı.

Çoğunluğu kuzey Limpopo eyaletinden emeklilerin birikimlerini elinde bulunduran ve ayrıca yerel belediyelerden hukuka aykırı yatırımlar sağlayan VBS Mutual Bank, bankadan 2 milyar randdan (112 milyon dolar) fazla paranın çalındığının ortaya çıkmasının ardından 2018 yılında iflas ilan edildi.

Polisin yaptığı incelemede, bankanın elindeki paranın lüks ev ve araç satın almak, siyasi partiler de dahil olmak üzere çeşitli kişi ve kuruluşlara maddi bağış dağıtmak için kullanıldığı ortaya çıktı.

Adalet Bakanı Thembi Simelane, eski iktidar partisi Afrika Ulusal Kongresi’nin 29 Mayıs seçimlerinde parlamento çoğunluğunu kaybetmesinin ardından, ülkenin yeni kurulan ulusal birlik hükümetindeki görevine ancak Haziran ayında atandı.

Güney Afrika belediyelerinden, aralarında o dönem belediye başkanı olduğu Polokwane belediyesinin de bulunduğu, VBS için yasadışı yatırımlar aracılık ederek rüşvet aldığı iddia edilen bir şirketten bir kahve dükkanı satın almak için “kredi” aldığı iddia ediliyor.

VBS ile ilgili yolsuzluk davalarına bakan Ulusal Savcılık Kurumu’nun siyasi denetimini üstlenen Simelane’nin, Adalet Bakanlığı görevinden alınması yönünde çeşitli kesimlerden çağrılar geldi.

Parlamentodaki soruları yanıtlayan Simelane, aldığı kredinin yasal olduğunu ve faiziyle birlikte geri ödediğini söyledi. Simelane ayrıca kredinin, sorumlu olduğu belediyenin bankaya yatırım yapmasıyla hiçbir şekilde ilgili olmadığını reddetti.

VBS’nin çöküşüne ilişkin soruşturmalar ve bir bakan olarak sorumlulukları konusunda çıkar çatışması olduğunu reddetti.

“Bakan kimin kovuşturulacağına veya kovuşturulmayacağına karar vermez. NPA’ya (Ulusal Savcılık Kurumu) tarafsızlık teklif ettim,” dedi Simelane.

Bu yıl yeniden cumhurbaşkanı seçildiğinden bu yana hükümette ve kamu işletmelerinde yolsuzlukla mücadele konusunda sert önlemler alma sözü veren Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, Simelane’nin görevden alınması yönünde muhalefet partileri ve sivil toplum gruplarının baskısıyla karşı karşıya.

Geçtiğimiz hafta Simelane’den kendisine yöneltilen ağır iddialara ilişkin resmi bir yanıt vermesini istemişti.

Bu hafta Çin’e yaptığı resmi ziyaretin ardından basına konuşan Ramaphosa, Çin-Afrika zirvesine de katıldığını belirterek, Simelane meselesinin “halı altına süpürülmeyeceğini” söyledi.

Banka soygununa karışanlara yönelik soruşturmalar, bankadan para çalma planının arkasındaki iddia edilen bazı beyinlerin mahkum edilmesiyle sonuçlandı.

Bankanın eski başkanı Tshifiwa Matodzi, devletle yaptığı anlaşma sonucu yakın zamanda 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve planın mekanizasyonunu ifşa etti. Buna, siyasi muhalefet partisi Ekonomik Özgürlük Savaşçıları’na “bağış” olarak ödenen paralar da dahildi.

Banka çöküşüne ilişkin soruşturma sürüyor.