Kenya liderliğindeki Haiti misyonunun geleceği nasıl olacak?
Amerika Birleşik Devletleri ve Ekvador, Cuma günü Birleşmiş Milletler’den, Karayipler ülkesindeki Kenya liderliğindeki misyonun yerini alacak bir BM barışı koruma operasyonu için planlamaya başlamasını isteyen bir karar tasarısı yayımladı.
BM destekli misyona Haziran ayından bu yana yaklaşık 400 Kenya polisi katıldı.
ABD’li üst düzey diplomat, perşembe günü, Kenya liderliğindeki ve gönüllü katkılara dayanan misyonun finansman krizini çözmek için BM barış gücü kurma seçeneğinin bulunduğunu söylemişti.
ABD ve Kanada şimdiye kadar fonların çoğunu sağladı. Barışı koruma operasyonları ise BM’nin özel bütçesinden finanse ediliyor.
Önerilen Güvenlik Konseyi kararı, BM destekli çokuluslu misyonun elde ettiği “kazanımlardan” bahsediyorsa, henüz oyunun kurallarını değiştirecek bir gelişme değil.
Haiti geçen hafta olağanüstü hal durumunu ülkenin tamamını kapsayacak şekilde genişletti.
BM’nin Haiti’ye yaptığı son operasyon 2017 yılında adadan ayrılmıştı. Operasyonun, enfekte olmuş lağım sularını bir nehre dökerek kolera salgınına yol açtığı iddia edilmişti.
BM’nin iç raporuna göre, 2004-2007 yılları arasında en az 134 BM barış gücü askeri dokuz Haitili çocuğu bir seks çetesinde istismar etti.
Ayrıca bakınız: Skandal Haiti BM barış gücü misyonunun sona ermesine neden oldu
2004’teki bir isyan ülkeyi çöküşün eşiğine getirdi ve bir BM gücünün konuşlandırılmasına yol açtı. Başarılı seçimlerin ve 300.000’e yakın insanın ölümüne yol açan ve Ekim 2017’de sona eren yıkıcı 2010 depreminin ardından yoksul ülkeyi istikrara kavuşturmaya yardımcı oldu.
Ancak BM barış gücü, 2010 yılından bu yana Haiti’de yaklaşık 10.000 kişinin ölümüne yol açan kolera salgınından Nepal’den gelen askerlerin sorumlu tutulması ve tecavüz ve aç çocukları hedef alma gibi cinsel tacizlere karışan diğer askerlerin de bulunması nedeniyle belirsiz bir ortamda ülkeden ayrıldı.
BM’nin 2017’den beri Haiti’de bir dizi küçük misyonu oldu. Sonuncusu olan siyasi misyon BINUH, Haiti liderliğindeki siyasi süreci seçimlere, hukukun üstünlüğüne ve insan haklarına doğru ilerletme yetkisine sahip.
Birçok Haitili, önceki barışı koruma misyonunu çevreleyen skandallar göz önüne alındığında, başka bir barışı koruma operasyonu önerisini reddetti. Bazı Haitililer ayrıca BM barış güçlerini işgalci bir güç olarak görüyor.
Haiti 2022’de çetelerle mücadele için uluslararası bir güç talep etti ve BM Genel Sekreteri António Guterres, Kenyalılar öne çıkıp 1.000 polis sözü vermeden önce aylarca bir ülkenin güce liderlik etmesi için çağrıda bulundu. Bahamalar, Bangladeş, Barbados, Benin, Çad ve Jamaika’dan polislerin de onlara katılması bekleniyor ve çokuluslu gücün 2.500 personele ulaşması bekleniyor.
Bunlar, yılda yaklaşık 600 milyon dolara mal olacak aşamalar halinde konuşlandırılacaktı. Şu anda BM’nin görev için 85 milyon dolarlık sözü var ve bunun 68 milyon doları alındı.
Çeteler, 7 Temmuz 2021’de Başkan Jovenel Moïse’nin suikastından bu yana güç kazandı ve şu anda başkentin %80’ine kadarını kontrol ettikleri tahmin ediliyor. Cinayetlerdeki, tecavüzlerdeki ve kaçırmalardaki artış, sivil tetikçi gruplarının şiddetli bir ayaklanmasına yol açtı.
Şubat ayında çeteler, yaklaşık üç ay boyunca kapalı kalan polis karakollarına ve ana uluslararası havaalanına koordineli saldırılar düzenledi. Ayrıca Haiti’nin en büyük iki hapishanesine baskın düzenleyerek 4.000’den fazla mahkumu serbest bıraktılar.
Blinken, Kenya polisinin ilk birliğinin Haziran ayı sonlarında bölgeye ulaşmasından önce şiddetin bir nebze azaldığını belirterek, Port-au-Prince’in bazı bölgelerinde ekonomik faaliyetlerin yeniden başladığını ve ortak operasyonların Haiti’nin en büyük kamu hastanesinin kontrolünün yeniden sağlanması da dahil olmak üzere başarılara yol açtığını söyledi.
Ancak çeteler Port-au-Prince çevresindeki topluluklara saldırmaya devam ediyor.
Taslak kararda, “Haiti’deki durumun uluslararası barış ve güvenliğe ve bölgedeki istikrara tehdit oluşturmaya devam ettiği” belirtilecek.
Kenya’ya şükranlarını sunan BM, BM’nin barışı koruma operasyonuna geçişi planladığı süre boyunca Çokuluslu Güvenlik Destek misyonunun görev süresinin 2 Ekim 2025’e kadar uzatılacağını duyurdu.
Güvenlik Konseyi uzmanları, cuma öğleden sonra karar metni üzerinde ilk toplantılarını gerçekleştirdiler ve müzakerelerin devam etmesi bekleniyor, bir konsey diplomatı, görüşmelerin özel olması nedeniyle isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu. Oylama için bir tarih belirlenmedi.
BM sözcüsü Stephane Dujarric Cuma günü, herhangi bir yeni barış gücü için Güvenlik Konseyi’nin onayının gerektiğini yineledi. BM üye ülkelerinin daha sonra gönüllü olarak asker ve gerekli ekipmanı göndermeleri ve gücün daha sonra konuşlandırılması gerektiğini söyledi – bunların hepsi zaman alır.