Wired’in haberine göre,
Saat 3 civarında Pazar sabahı, tükenmiş bir genel kurulda tokmak COP29'u sona erdirmek için çarptı. Azerbaycan'ın Bakü kentinde çalkantılı geçen son günün sonunda Taraflar Konferansı'nın kapanışı alkışlarla karşılandı. Hemen yerini hoşnutsuzluğa bıraktı.
Ana odağı gelişmekte olan ülkelere iklim eylemlerinde yardımcı olacak yeni bir finans anlaşması üzerinde anlaşmaya varmak olan konferansın Cuma günü sona ermesi gerekiyordu. Ancak verilecek güncel finansman miktarı konusunda 200'e yakın ülke arasındaki anlaşmazlıklar, sonuca varılmasını 33 saat geciktirdi. Umut, gelişmiş ülkelerin yılda 1 trilyon dolardan fazla bağışta bulunmayı taahhüt etmesiydi. Ancak Cuma gününe gelindiğinde müzakereler bu rakama yaklaşamadı.
Son ekstra gün, kapalı kapılar ardında çekişmeler, kalabalıklar ve sert çatışmalarla kutlandı; müzakereciler, anlaşmaya varılamaması üzerine ana salondan ayrı küçük odalara ayrıldı. Cumartesi günü saat 16.00'da 3 numaralı odanın kapısı beklenmedik bir şekilde açıldı. Dünyanın iklim açısından en hassas ülkelerinden bazılarının delegelerinden oluşan bir grup, fotoğrafçıların ve muhabirlerin önünde geçit töreni yaparak, müzakerelerin duyulmamasını protesto ederek müzakerelerden ayrıldı.
Bunu çılgınca saatler süren müzakereler izledi. Birkaç ertelemenin ardından, ülkenin Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Muhtar Babayev liderliğindeki Azerbaycan COP başkanlığı akşam iki kez meclisi topladı. Sonunda iklim finansmanına ilişkin bir anlaşma onaylandı; ancak bu, umulanların yalnızca küçük bir kısmı içindi.
Anlaşma Ne Diyor?
Metin, gelişmiş ülkelerin 2035 yılına kadar gelişmekte olan ülkeler için iklim finansmanına yılda 300 milyar dolar yatırmasını gerektiriyor. Konferansa getirilen ilk ve daha büyük hedef (2035 yılına kadar her 12 ayda bir 1,3 trilyon dolar) hâlâ metinde yer alıyor, ancak bu çok az. bir davetten daha fazlası.
Belgenin çözemediği asıl mesele paranın kimden geleceği. Hükümetler mi? Özel finans mı? Belirsizlik kasıtlıdır. Gelecek yıl Brezilya'da gerçekleşecek olan COP30 öncesinde oluşturulan bir yol haritasında (“Bakü'den Belém'e 1.3T Yol Haritası” olarak adlandırılan) açıklamanın geleceğini umuyoruz. Kısacası önümüzdeki aylarda her şeyi açıklığa kavuşturma taahhüdü var.
Daha da önemlisi, iklim eylemini düzenleyen 1992 anlaşmaları kapsamında hâlâ gelişmekte olan bir ülke olarak kabul edilen Çin'in statüsü değişmedi, bu da iklim finansmanına yardım etmek zorunda olmadığı anlamına geliyor. Toplam emisyonlarda dünya lideri olması ve dünyanın ikinci büyük ekonomisi olması nedeniyle, uzun süredir COP süreci aracılığıyla katkıda bulunması istenmektedir. Artık Çin ilk defa COP sistemi üzerinden gönüllü katkı yapacak ancak bu bir zorunluluk doğurmayacak.