Daha Önce Hiç Görülmeyen (veya Koklanmayan) Çiçekler Yaratan Bitki Hackerıyla Tanışın

Bunu yaparak kazandığı para, Cocioba'nın Stony Brook Üniversitesi'nde biyoloji eğitiminin ilk birkaç yılına girmesine yetti. Kendisine sınırlı bir bütçeyle deneyler yapmayı öğreten ihmal edilmiş bir bitki biyolojisi grubundaki görevini tamamladı. “Petri kapları ve bunun gibi şeyler yapmak için kürdan ve yoğurt kapları kullanıyorduk” diyor. Ancak mali zorluklar onu bırakmak zorunda kaldığı anlamına geliyordu. Ayrılmadan önce laboratuvar arkadaşlarından biri ona bir tüp agrobacterium (bitkilere yeni özellikler kazandırmak için yaygın olarak kullanılan bir mikrop) verdi.

Cocioba koridorun köşesini derme çatma bir laboratuvara dönüştürmeye başladı. Kapatılmakta olan laboratuvarlardan yangın satışlarında ucuz ekipman satın alabileceğini ve bunları bir kâr karşılığında satabileceğini fark etti. “Bu bana biraz gelir akışı sağladı” diyor. Daha sonra aşırı yüksek fiyatlara satılan nispeten basit ekipman parçalarını 3 boyutlu olarak yazdırmayı öğrendi. Örneğin DNA'yı görselleştirmek için kullanılan bir ışık kutusu, bazı ucuz LED'ler, bir cam parçası ve bir ışık anahtarıyla birleştirilebilir. Aynı cihaz laboratuvarlarda yüzlerce dolara satılacaktı. Cocioba, “Bu 3 boyutlu yazıcıya sahibim ve bu benim için en olanaklı teknoloji oldu” diyor.

Tüm bu ince ayarlar Cocioba'nın ana misyonuna yardımcı oldu: çiçek tasarımcısı olmak. “Cinsiyetçilik, ırkçılık ve tuhaf küçük köleler olmadan çiçeklerin Willy Wonka'sı olduğunuzu hayal edin” diyor. ABD'de genetiği değiştirilmiş çiçek çalışmaları en düşük biyogüvenlik derecesi kapsamındadır, dolayısıyla Cocioba'yı veya laboratuvarını ağır düzenlemelere tabi tutmaz. Birleşik Krallık'ta veya AB'de amatör olarak gen düzenlemesi yapmanın imkansız olacağını söylüyor.

Cocioba kendisini, kendi deyimiyle “kiralık pipet” olarak tanımladı ve bilimsel kavram kanıtları geliştirmek için yeni kurulan şirketler için çalıştı. Bitki biyoloğu Elizabeth Hénaff, 2020 Tokyo Olimpiyatları öncesinde Cocioba'dan üzerinde çalıştığı bir proje için yardım istedi: Oyunların mavi-beyaz dama tahtası deseniyle bir sabah sefası çiçeği tasarlamak. Tesadüfen doğada bir dama tahtası çiçeği zaten mevcuttu; yılanın başı fritillary. Cocioba, o bitkiden bazı genleri alıp sabah güzelliğine dönüştürüp aktaramayacağını merak etti. Ne yazık ki yılanın kafa fritillarinin gezegendeki en büyük genomlardan birine sahip olduğu ve hiçbir zaman dizilenmediği ortaya çıktı. Olimpiyatların yaklaşmasıyla proje suya düştü. “Elbette kalp kırıklığıyla sonuçlandı çünkü bunu uygulayamadık.”

Cocioba sentetik biyoloji dünyasının derinliklerine doğru ilerledikçe odağını biraz değiştirmeye başladı; sadece yeni bitki türleri yaratmaktan bilimin araçlarının geliştirilmesine yöneldi. Artık deneylerini herkesin ücretsiz olarak kullanabileceği çevrimiçi bir not defterinde belgeliyor. Ayrıca çiçekleri dönüştürmek için kullandığı plazmidlerden (küçük bitki DNA halkaları) bazılarını satmaya başladı.

“Elbette biyoteknolojinin altın çağındayız” diyor. Erişim artık daha fazla ve araştırma topluluğu her zamankinden daha açık. Cocioba, amatör bitki yetiştiricilerinin 19. yüzyıldaki patlamasına benzer bir şeyi yeniden yaratmaya çalışıyor; burada hobici bilim adamları, kısmen yeni bitki çeşitleri yaratma heyecanı için materyallerini paylaşıyorlar. Cocioba, “Bilim yapmak için profesyonel bir bilim insanı olmanıza gerek yok” diyor.

Cocioba, bu çalışmanın yanı sıra Kaliforniya merkezli startup Senseory Plants'ta proje bilimcisi olarak da görev yapıyor. Şirket, mumlara veya tütsü çubuklarına biyolojik bir alternatif olan benzersiz kokular üretecek iç mekan bitkileri tasarlamak istiyor. Üzerinde oynadığı fikirlerden biri, eski kitaplar gibi kokacak bir bitki tasarlamak ve bir odayı kokusal olarak eski bir kütüphaneye dönüştürmek. Cocioba, girişimin, kısmen kendi laboratuvarında tasarlanan, çağrıştırıcı kokulardan oluşan bir koku ortamını araştırdığını söylüyor. “Yaptıklarını gerçekten çok seviyorum.”

Bu makale Ocak/Şubat 2025 sayısında yayınlanmıştır. WIRED İngiltere dergisi.